Lo âu về tình dục (sexual anxiety) là một thuật ngữ bao quát từ thất vọng về tình dục (sexual disappointments) đến rối loạn chức năng tình dục có thể được chẩn đoán lâm sàng (clinically diagnosable sexual dysfunction), theo Tiến sĩ kiêm nhà tâm lý học Jordan Rullo.
Lo âu có thể dẫn đến một loạt các triệu chứng cơ thể như tức ngực, đau đầu, đổ mồ hôi, đau bụng… Khi liên quan đến ân ái, lo âu còn có thể biểu hiện dưới hình thức liên tục né tránh hoặc các vấn đề kỹ năng và biểu hiện khi quan hệ, gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống tình cảm của mỗi người.
Allure làm việc với các chuyên gia sức khỏe và tình dục nhằm thấu hiểu về những kiểu lo lắng khác nhau về chuyện “yêu” cũng như đưa ra những giải pháp hữu ích giúp vượt qua chúng.
 |
|
Lo âu kéo dài về tình dục dễ dàng dẫn đến các bệnh lý khác. Ảnh minh họa: David Escala D Almeid/Pexels. |
Lo âu về hiệu suất tình dục
Lo âu về hiệu suất tình dục (Sexual performance anxiety) xảy ra khi một người nhạy cảm về cơ thể, hành động hay cách thức tiếp cận chuyện ân ái của bản thân.
Kiểu lo âu này thường ảnh hưởng trực tiếp đến cơ thể và gây ra nhiều khó khăn để đạt được hoặc duy trì sự cương cứng cũng như các vấn đề liên quan đến hưng phấn hoặc đạt cực khoái.
Theo nhà trị liệu tình dục Casey Tanner, những suy nghĩ liên quan về mối lo âu này có thể chia thành bốn nhóm như sau/;
- Ngoại hình: “Cơ thể tôi trông như thế nào khi tôi ở tư thế này?”
- Sinh lý: “Tôi có đang mất quá nhiều thời gian để đạt cực khoái không?”
- Biểu hiện: “Tôi có đang phát ra âm thanh quá lớn không?”
- Kỹ năng: “Tôi có đang quá vụng về không?”
Những vấn đề này dễ dàng trở nên nghiêm trọng hơn khi chúng xảy ra liên tục và lặp đi lặp lại, ngay cả với các đối tác khác nhau. Thậm chí, chúng còn là nguyên nhân gây ra rối loạn cương dương, rối loạn cực khoái, rối loạn hưng phấn và thậm chí là đau đớn khi ân ái.
 |
|
Nhiều người cảm thấy tiêu cực sau khi quan hệ tình dục. Ảnh minh họa: cottonbro/Pexels. |
U sầu sau quan hệ tình dục
U sầu sau quan hệ tình dục (Post-coital dysphoria) là dạng rối loạn chức năng phụ nữ trong đó người bệnh trải qua những cảm xúc tiêu cực như khóc lóc, buồn bã, lo lắng, kích động hoặc thậm chí giận dữ sau khi ân ái.
Dù chủ yếu xảy ra ở phụ nữ, kiểu lo âu này cũng xuất hiện ở một số trường hợp hiếm gặp ở nam giới.
Tiến sĩ Jordan Rullo, nhà tâm lý học sức khỏe lâm sàng và nhà trị liệu tình dục được chứng nhận tại Mỹ, giải thích rằng hiện tượng này được gây ra bởi sự kết hợp giữa phản ứng sinh lý và cảm xúc.
Mặt sinh lý liên quan đến sự sụt giảm mức độ dẫn truyền thần kinh như dopamine và oxytocin được giải phóng khi thân mật. Trong khi đó, mặt cảm xúc liên quan đến việc mất đi sự hứng thú và gần gũi khi chuyện “yêu” kết thúc.
 |
|
Từ chối bất kỳ tiếp xúc thân mật có thể là một biểu hiện của SAD. Ảnh minh họa: cottonbro/Pexels. |
Rối loạn ác cảm tình dục
Rối loạn ác cảm tình dục (Sexual aversion disorder – SAD) từng được phân loại là rối loạn ham muốn tình dục trong ấn bản thứ 4 của DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Disorders) – Cẩm nang phân loại và xác định các rối loạn tâm thần.
Trong đó, dạng rối loạn này được định nghĩa là tình trạng kéo dài hoặc hay tái diễn của ác cảm cực độ hoặc né tránh tất cả/gần như tất cả các hoạt động quan hệ tình dục
Tiến sĩ Stefani Goerlich, nhân viên xã hội lâm sàng, cho hay SAD là một thuật ngữ mang tính kỳ thị vì dễ dàng gán nhầm những biểu hiện bình thường trong tình dục như ham muốn thấp hay asexuality (không bị hấp dẫn tình dục, hoặc không hay ít quan tâm đến các hoạt động tình dục) là các vấn đề y tế. SAD còn ngụ ý rằng có ham muốn tình dục là bình thường và ngược lại là bất thường.
Tuy nhiên, né tránh quan hệ tình dục vẫn là một vấn đề có thật và có thể bắt nguồn từ chấn thương (trauma) hoặc ấn tượng tiêu cực về tình dục do ảnh hưởng từ văn hóa, tôn giáo hoặc xã hội.
Từng điều trị cho nhiều bệnh nhân có các triệu chứng tương tự, Tiến sĩ Rullo chia sẻ rằng những ác cảm mãnh liệt này đối với tình dục cũng có thể là do chứng ám ảnh. Trong trường hợp này, bệnh nhân có thể tiếp cận liệu pháp tiếp xúc tập trung vào cảm giác để cải thiện đời sống tình dục của mình.
 |
|
Những lo lắng về tình dục có thể được khắc phục nếu sớm tìm được nguyên nhân gốc rễ. Ảnh minh họa: Ron Lach/Pexels. |
Cách khắc phục
Cảm thấy lo lắng về chuyện ân ái là bình thường. Thông thường, nguyên nhân của những lo lắng này không thực sự bắt nguồn từ chính các hoạt động ân ái mà từ suy nghĩ và cảm xúc xung quanh chúng.
Theo đó, chìa khóa để khắc phục những lo lắng này là sớm tách rời cái tôi khỏi những mối lo âu và triệu chứng đi kèm.
Bên cạnh đó, xác định vấn đề gốc rễ về tình dục là thiết yếu vì có thể giúp chúng ta sớm có được phương pháp điều trị phù hợp.
Chẳng hạn, nếu lo âu đến từ chấn thương tâm lý, mọi người nên tìm đến các phương pháp trị liệu tâm lý. Trong trường hợp chuyện thân mật gây ra đau đớn, các chuyên gia y tế sẽ là lựa chọn đúng đắn, theo tiến sĩ Rullo.
Cuối cùng, trong một mối quan hệ, giao tiếp hiệu quả là yếu tố quan trọng giúp vượt qua lo âu khi gần gũi. Một nửa kia thấu hiểu, sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ nửa còn lại trong mọi vấn đề sẽ giúp tình yêu bền lâu và đi qua mọi thách thức.
